Χορτοφαγία

Η χορτοφαγική διατροφή κερδίζει ολοένα και περισσότερα άτομα στη σύγχρονη εποχή. Τα κίνητρα ποικίλουν και αφορούν την φιλοσοφία, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, την οικολογική συνείδηση ή απλά ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Συνήθως από τη διατροφή ενός χορτοφάγου περιορίζονται ή αποκλείονται ζωικά προϊόντα από το καθημερινό διαιτολόγιο όπως κρέας, κότα, ψάρι, αυγά, ζωικά και γαλακτοκομικά προϊόντα. Πλέον, πληθώρα επιστημονικών ερευνών αναδεικνύουν τα θετικά ενός φυτοφαγικού διατροφικού προφίλ στην υγεία.

Οι κατηγορίες της χορτοφαγίας είναι οι εξής:

• Μερικώς φυτοφάγοι (semi-vegetarian): αποκλείουν τα περισσότερα είδη κρέατος ή τα καταναλώνουν σε πολύ μικρές ποσότητες
• Φυτοφάγοι (vegetarian): καταναλώνουν ή όχι αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα
• Γαλακτο-φυτοφάγοι (lacto-vegetarian): αποκλείουν όλα τα είδη κρέατος, τα ψάρια και τα αυγά, καταναλώνουν όμως γαλακτοκομικά προϊόντα
• Γαλακτ-οω-φυτοφάγοι (lacto-ovo-vegetarian): αποκλείουν όλα τα είδη κρέατος και τα ψάρια αλλά καταναλώνουν αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα
• Αυστηρά φυτοφάγοι (vegan): αποκλείουν όλα τα είδη κρέατος, τα ψάρια, όλα τα ζωικής προέλευσης προϊόντα (τα γαλακτοκομικά, τα αυγά) και ίσως το μέλι
• Ωμο-φυτοφάγοι: η διατροφή τους βασίζεται σε φρούτα, λαχανικά, σπόρους, καρπούς, φακές και ριζώδη προϊόντα. Το 75-100% των τροφίμων δεν μαγειρεύονται

Οι φυτοφαγικές δίαιτες είναι διατροφικά επαρκείς και ενδέχεται να προλαμβάνουν ή/και να θεραπεύουν ορισμένες ασθένειες όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτης τύπου 2, υπέρταση, ορισμένα είδη καρκίνου και παχυσαρκία. Είναι κατάλληλες για όλες τις ηλικιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης, της γαλουχίας και του αθλητισμού.

Είναι χαμηλές σε πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και υψηλές σε κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής αλέσεως, οσπρίων, προϊόντων σόγιας, ξηρών καρπών και σπόρων. Περιέχουν επαρκή ποσότητα φυτικής ίνας, αλλά και πληθώρα βιοενεργών φυτοχημικών ουσιών. Χαρακτηριστικό των φυτοφάγων είναι τα χαμηλά επίπεδα ολικής χοληστερόλης και χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη (LDL), αλλά και της ευγλυκαιμίας.

Πιθανές ανεπάρκειες μπορεί αν αφορούν σε πρωτεΐνη, ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνη Β12 και ψευδάργυρο. Οι φυτοφάγοι χρειάζονται πλούσιες πηγές βιταμίνης Β12 και συνήθως εμπλουτισμένες τροφές ή συμπλήρωμα.

Μία καλά σχεδιασμένη φυτοφαγική διατροφή, επαρκή σε πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, παρέχουν προστασία έναντι πολλών χρόνιων ασθενειών, σε σύγκριση με τους μη χορτοφάγους. Το πιο σημαντικό λάθος που συνήθως γίνεται με την επιλογή της χορτοφαγίας είναι ότι δε συνοδεύεται με κατάλληλη εκπαίδευση από ειδικό, όπως οι διαιτολόγοι.

Μόνο έτσι θα υπάρχει σωστός σχεδιασμός, βελτίωση των γνώσεων, της σωστής πρακτικής εφαρμογής και παρακολούθηση δεικτών που σχετίζονται με πιθανές ελλείψεις ώστε να χτίζεται μία πιο σωστή φυτοφαγική διατροφική συμπεριφορά, η οποία θα καλύπτει όλες τις ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά, χωρίς να παρακωλύεται και η καθημερινότητα του ατόμου.

Πηγές: ADA, BDA

Dr Αναστάσιος Βαμβάκης
Κλινικός – Αθλητικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Πιστοποιημένος Ανθρωπομέτρης ISAK 2